Tüp Bebek Tedavisinde Mikro TESE

Doğal yollarla çocuk sahibi olamama durumu infertilite (kısırlık) olarak isimlendirilmektedir. İnfertilite kadın veya erkek kaynaklı yada iki tarafta olan sorunlardan kaynaklanabilmektedir. İnfertilite oranın günümüzde artmasının en önemli sebeplerinden biri geç evliliklerdir. Kadınların doğurganlık oranları yaşla birlikte azalmaktadır. 35 yaş sonrası artan infertilite oranları ve özellikle 40 yaşından giderek daha da zor hale gelir.

Erkek infertilitesinde ise sperm üretiminde yaşanan bozukluklar gebelik ihtimalini azaltmaktadır.

Sperm kalitesi ve erkeğin çocuk sahibi olma kapasitesini gösteren test ;  spermiyogramdır.

Spermiyogram testi ile sperm sayısı ,sperm hareketliliği  ve sperm morfolojisi(sperm hücrelerinin şekil bozukluğu ) değerlendirilmesi yapılır.

Spermiyogram testi ile kişide sperm kalitesinde bozukluk var mı? Varsa ne boyutta olduğu tespit edilir. Sperm sayısında azalma(oligospermi) ,sperm de yapı bozuklukları (teratospermi) ,hareket bozuklukları (astenospermi) durumları ve kişide sperm hücresinin hiç saptanmaması(azospermi) erkek infertilitesine neden olan durumlardır

Azospermi

Azospermi, menide sperm hücresi saptanamaması durumudur. Azospermi çoğu zaman boşalma açısından sorun yaşanmaz.  Kişinin boşalamaması durumu aspermi olarak isimlendirilir ,bu durumda kişin dışarı boşalma durumu olmaz. Azospermi durumunda kişi doğal yolla çocuk sahibi olamaz ve bu hastalarda direk testisde yada testis kanallarından sperm elde edilmeye çalışılır ve elde edilen sperm hücreleri ile tüp bebek tedavileri uygulanabilir. Azospermik hastada hormonal analiz ve genetik analizler(karyotip analizi ve Y delesyon analizi) yapılmalıdır.

 Azospermi sebepleri;

  • Testis öncesi sebepler: Hormonal bozukluklar azospermiye neden olabilir. Bu durumlarda hormon tedavileriyle sperm üretimi sağlanabilir ve normal yolla gebelik sağlanabilir.
  • Testisle ilgili sebepler: Doğumsal anormallikler, geçirilmiş enfeksiyonlar, testis ameliyatları, testis tümörleri, testis travmaları gibi birçok sağlık problemi neden olabilir. Bu hastalarda doğrudan Mikro TESE uygulamak gerekir.
  • Testis sonrası nedenler: Testislerde normal sperm üretimi olsa da meni kanallarında tıkanıklık, meni kanallarında gelişim bozuklukları , meni kesesindeki tıkanıklığasebep olan prostatik kistler nedeniyle sperm görülememesi durumudur, bu hastalarda tıkanıklık bölgesine göre meni kanallarından  eğer saptanamazsa doğrudan testisden sperm elde edilmeye çalışılır . Prostatik kist nedeniyle saptanan azospermi durumlarında prostatik kistin açılması (TUR-E.D.) ameliyatıyla spontan sperm çıkışı sağlanabilir.

 

Mikro TESE işlemi;

Azospermiye bağlı gelişen infertilite tedavisi için uygulanan cerrahi bir işlemdir. Ameliyathane ortamında mikroskop altında her iki testisten testisin farklı bölgelerinden mikroskop altında daha dolgun saptanan kanalcıklardan(seminifer tübüller)den  doku örnekleri alınır. Doku örnekleri operasyon esnasında embriyolog gözetiminde invert mikroskoplarla incelenir ve saptanan canlı sperm hücreleri toplanır. Sonrasında bu sperm hücreleri tüp bebek tedavisinde döllenmeyi sağlamak için yumurtaya enjekte edilir.

Mikro TESE

  • Meni miktarı normal olan fakat menide sperm saptanamayanlar(non-obstrüktif azospermi)
  • Sperm kanallarında tıkanıklık, hasar veya doğuştan bir problem olan ve TESA ,MESA ve PESA gibi aspirasyon yöntemlerinde sperm saptanamayanlarda
  • Hormonal bozuklukları olan ve hormonal tedavilere rağmen dışarı sperm çıkışı sağlanamayanlarda
  • Kemoterapi veya radyoterapi tedavisi gören ve azospermi gelişenlerde mikro- TESE uygulanabilir.Mikro TESE ile %50 oranında sperm elde edilebilir.

 

Sperm Bozukluklarının Nedenleri

  • Genetik bozukluklar
  • Hormonal bozukluklar
  • Testis kanalları tıkanıkları
  • Retrograd ejakülasyon(geri boşalma)
  • Çevresel faktörler
  • İnmemiş testis
  • Kabakulak
  • Onkolojik  tedaviler
  • Sigara , alkol ve uyuşturucu ve ilaç bağımlılığı

 

Mikro TESE Öncesi ;İşlem anestezi altında yapılacağı için anestezi hazırlığı yapılmalıdır. Yaklaşık 60 dakika sürmektedir. Anestezik açıdan sorun yaşanmayan durumlarda hasta aynı gün taburcu olmaktadır.

Mikro TESE Sonrası ;işlemden sonra bir hafta cinsel ilişkiye girilmemelidir. Operasyondan sonraki 3. gün banyo yapılabilir.İşlem sonrası ağrı olabilir. Ağrı kesici kullanılabilir. işlemde kendiliğinden eriyen dikişler kullanılır. Bu dikişler ortalama bir hafta içinde kendiliğinden iyileşir. Yoğun fiziksel aktiviteden, araç kullanmaktan ve ağırlık kaldırmaktan ilk bir hafta kaçınılmalıdır.

Mikro TESE Ameliyatı Kaç Kere Yapılabilir?

Mikro TESE de bulunan sperm hücrelerinden tüp bebek işleminde kullanılmayanlar dondurularak güvenli bir ortamda özel tüplerin içinde saklanır. Sperm kalitesi bozulmaz. Bu sayede yeniden bir tüp bebek denemesinde mikro TESE ameliyatına ihtiyaç duyulmaz. Dondurulan bu spermler 5-10 yıl boyunca kullanılabilir. Maalesef  her zaman TESE işlemi sırasında hastada sperm hücresi bulunamayabilir. Bu kişilere altı-oniki ay arayla ikinci kez işlem uygulanabilir. Bu ikinci işlemde sperm elde etme oranı %20-30 civarındadır. İkinci denemede de sperm hücresi bulunamadıysa çiftin talebine ve hekim görüşüne göre bir kez daha TESE’ye başvurulabilir. Fakat bunun bir cerrahi işlem olduğu ve tekrarlayan mikro-TESE işlemlerinin testis dokusuna zarar verebileceği unutulmamalıdır.

Mikro TESE ameliyatında sperm bulunamazsa ne yapmak gerekir?

Erkek testisinden alınan dokularda sperm hücresi bulunamadıysa ileri inceleme için alınan dokular patolojiye gönderilir. Patoloji raporuna(Johnsen skoru) göre hastaya ikinci kez mikro TESE yapılıp yapılmamasına karar verilmelidir.

Mikro TESE ameliyatının zararı var mı?

Mikro TESE anestezi altında uygulanan cerrahi bir işlemdir. Buna bağlı olarak çeşitli risklere sahiptir. Üroloji pratiğinde yapılan diğer ameliyatlarla kıyaslandığında daha risksiz bir işlem olarak düşünülebilir. Merkezin ve hekimin tecrübesi oldukça önemlidir. Mikro TESE sonucu karşılaşılabilecek olumsuz durumlar şu şekildedir: yapılan bölgede enfeksiyon, şişlik, kızarıklık, kanama ve kan birikmesi.

TESE ameliyatından sonra hastalar7-10 gün kadar ağır egzersizler yapmamalı ve cinsel ilişkiye girmemelidir.